ابوالقاسم عابدین پور
وضعیت کنونی ایران را نمیتوان به طور کامل با هیچ کشور یا حکومت دیگری یکسان دانست، اما شباهتها و تفاوتهایی وجود دارد که میتواند به فهم بهتر شرایط کمک کند. در ادامه با بررسی چند کشور شاخص، مقایسهای تحلیلی ارائه میشود.
۱. ایران و روسیه (دوران پوتین)
شباهتها:
تمرکز قدرت در دست یک حلقه محدود
فشار بر مخالفان سیاسی و محدودیت رسانهها.
اتکا به درآمدهای انرژی (نفت و گاز).
تفاوتها:
روسیه اقتصاد بزرگتر و متنوعتری دارد.
سیاست خارجی روسیه گستردهتر و روابطش با شرق و غرب فعالتر است.
ایران نظام مذهبی دارد، در حالی که روسیه سکولار است.
۲. ایران و ونزوئلا (دوران چاوز و مادورو)
شباهتها:
اقتصاد نفتی و رانتی.
تورم بالا و بحران ارزی.
تحریمهای بینالمللی و اثر مستقیم آن بر زندگی مردم.
موج گسترده مهاجرت نخبگان و طبقه متوسط.
تفاوتها:
ونزوئلا فاقد ایدئولوژی مذهبی حکومتی است.
ساختار سیاسی ونزوئلا بیشتر پوپولیستی است تا دینی.
۳. ایران و کره شمالی
شباهتها:
انزوای بینالمللی.
وجود یک ایدئولوژی رسمی حاکم بر سیاست و جامعه.
کنترل شدید بر رسانهها و فضای عمومی.
تفاوتها:
ایران جامعه مدنی فعالتر و دسترسی به فضای مجازی و اینترنت دارد.
کره شمالی تقریباً بهطور کامل منزوی است، در حالی که ایران روابط منطقهای فعالی دارد.
۴. ایران و عراق زمان صدام حسین
شباهتها:
ساختار اقتدارگرایانه و تمرکز قدرت.
انزوای بینالمللی و فشار تحریمها.
سیاست خارجی تهاجمی و پرتنش.
تفاوتها:
عراق صدام حکومت نظامی-حزبی داشت، در حالی که ایران بر پایه ایدئولوژی دینی اداره میشود.
در ایران، نهادهای انتخاباتی هرچند محدود وجود دارند.
ایران امروز ترکیبی از ویژگیهای چند حکومت اقتدارگراست: از روسیه تمرکز قدرت و سیاست خارجی تهاجمی، از ونزوئلا بحران اقتصادی و رانتی بودن، از کره شمالی بخشی از انزوا و ایدئولوژی، و از عراق صدام فشارهای بینالمللی و سیاست سختگیرانه.
با این حال، ایران وضعیت منحصربهفردی دارد: یک نظام دینی-اقتدارگرا با اقتصاد نفتمحور و جامعهای پویا و متصل به جهان مدرن. همین ترکیب باعث میشود که مسیر آیندهاش، به ویژه تحت فشار نسل جوان و تحولات منطقهای و جهانی، بهسختی قابل پیشبینی باشد.
