به گزارش هراز خبر، تغییر اقلیم، چالشی جهانی است که جوامع را در سراسر جهان تحتتأثیر قرار داده است. درحالیکه تأثیرات آن توسط همه احساس میشود، نابرابریهای اساسی و ظرفیتهای نابرابر مواجهه با آن، برخی از افراد را آسیبپذیرتر میکند. زنان با فقر بیشتر دستوپنجه نرم میکنند و وابستگیشان به منابع طبیعی بیشتر است. از سوی دیگر اغلب از تصمیمگیریهای محیطی کنار گذاشته میشوند و همۀ این موارد، دلیلی است تا بیشتر در معرض خطر قرار بگیرند. دادههای جدید تلاقی مهم جنسیت و تغییر آبوهوا در آسیا و اقیانوسیه را نشان میدهد و شواهد قانعکنندهای ارائه میکنند تا بفهمیم چرا تغییرات آبوهوا برای زنان اهمیت دارد. این تحقیق که بهتازگی در صفحۀ زنان سازمان ملل متحد منتشر شده و توسط «سارا دورتو والرو» و «اسنه کاول» انجام گرفته است؛ درک بهتری از رابطۀ پیچیده بین تغییر اقلیم و جنسیت ارائه میدهد. از تغییر در الگوهای بارندگی گرفته تا افزایش خشکی و دمای بالای هوا، مواردی که شناسایی و رسیدگی به آنها با نگاه جنسیتی ضروری است.
محققان این تحقیق برای بررسی آثار تغییر اقلیم بر زنان، چند مؤلفه را مورد بررسی قرار دادهاند. از جمله این موارد «زندگی در مناطق خشک»، «میانگین دمای بالاتر»، «خشکسالیهای مکرر» و «بحرانهای مشترک» است. برایناساس، زندگی در مناطق خشک اثرات مهمی بر زنان و کودکان دارد. یکی از این موارد افزایش ازدواج کودکان در مناطق خشک است. ازدواج کودکان در مناطق خشک و مناطقی که خشکسالیهای مکرر در آن وجود دارد، بیشتر است. خانوادهها ممکن است به ازدواج کودکان بهعنوان راهی برای مقابله با کاهش محصولات کشاورزی، کاهش بهرهوری اکوسیستم، قیمتهای بالاتر مواد غذایی و فشارهای اقتصادی در دورههای خشک روی آورند. ازدواج کودکان همچنین در مناطقی که این عمل از نظر فرهنگی پذیرفته شده، بیشتر قابل توجه است.
درحالیکه عواملی مانند دسترسی محدود به تنظیم خانواده، خدمات نامناسب بهداشت باروری و باورهای فرهنگی و مذهبی در باروری نوجوانان نقش دارند، شواهد نشان میدهد که متغیرهای محیطی مانند خشکی و نزدیکی به منابع آب نیز نقش مهمی ایفا میکنند. این عوامل بهویژه در بنگلادش و نپال که ازدواج کودکان در آنها رایجتر است، اهمیت دارد و تغییر اقلیم ممکن است نرخهای موجود در این کشورها را بدتر کند.
مورد دیگر که در این بخش بررسی شده، دسترسی به آب آشامیدنی است. در کامبوج، خشکی هوا و کاهش بارندگی بر دسترسی به آب آشامیدنی تمیز تأثیر گذاشته و رابطۀ بین رطوبت و دسترسی به آب تمیز بسته به فصل متفاوت است (بارانی در مقابل خشک). در کامبوج، مناطق مرطوبتر در معرض کمبود آب تمیز در طول فصل خشک هستند. این به این دلیل است که بسیاری از مردمی که برای نوشیدن در مناطق مرطوب کشور به آب باران متکی هستند، زمانیکه باران در دسترس نیست به منابع آب سطحی باز مانند رودخانهها و دریاچهها روی میآورند. بااینحال، در مناطق خشکتر، کمبود مداوم باران منجر به ساخت چاههای لولهای بیشتر شده است که آب تمیز را در طول سال فراهم میکند. انتظار میرود تغییر اقلیمی، پیشبینیپذیری الگوهای باران را بیشتر تغییر دهد و درنتیجه بار جمعآوری آب را بر دوش زنان افزایش دهد، زنانی که از ۱۰ بار، هشتبار مسئول برداشت آب برای خانواده هستند.
دسترسی به سوختهای پاک برای پختوپز
افزایش دما باعث کاهش در دسترس بودن سوختهای تمیز و پاک برای پختوپز میشود. در بنگلادش، زیرساخت گاز این رابطه را معکوس کرده است.
استفاده از سوختهای ناپاک با بیماریهای تنفسی مرتبط است، بهویژه در میان زنان، که معمولاً مسئول آشپزی هستند و زمان بیشتری را در داخل خانه میگذرانند. در اکثر کشورها، هرچه میانگین دمای سطح زمین بالاتر باشد، چالشهای بیشتری برای دسترسی به سوختهای پاک وجود دارد. دمای بالاتر بر تولید اکوسیستم تأثیر میگذارد و بنابراین تأثیر قابل توجهی بر معیشت و درآمد مردم دارد. بهدلیل مشکلات اقتصادی، خانوارها ممکن است سوختهای ناپاکتر و مقرون بهصرفهتر برای پختوپز را جایگزین سوخت پاک کنند.
در بنگلادش، این همبستگی معکوس است: دمای بالاتر با دسترسی بهتر به سوختهای پاک مرتبط است – چیزی که عمدتاً بهدلیل زیرساختها است.- دسترسی بهتر به سوختهای پاک و خرید گاز مایع (LPG) در داکا و چیتاگونگ ممکن است. بهویژه در مناطقی که میدانهای میعانات گازی طبیعی دارند و بسیاری از خانوارها از زیرساختها بهرهمند شدهاند و از گاز طبیعی برای پختوپز استفاده میکنند. همانطور که مشخص است، میادین میعانات گازی طبیعی در مناطق گرمتر قرار دارند و ممکن است در تشدید گرمایش نقش داشته باشند. این امر بر نیاز به راهحلهای انرژی پایدار تأکید میکند که دسترسی به سوخت پاک را فراهم میکند، اما هرگونه اثرات خارجی منفی بالقوه را هم در نظر میگیرد.
خشکسالیهای مکرر
زمانیکه بارندگی ماهانه برای سه ماه متوالی یا بیشتر، به کمتر از ۵۰ درصد از میانگین بلندمدت خود میرسد، تأثیر آن بر بهرهوری اکوسیستم، کیفیت آبوهوا میتواند زیاد باشد. ازدستدادن تنوع زیستی، ناامنی غذایی، مدیریت آب، بیماریهای تنفسی و بیثباتی (مثلاً درگیری بر سر منابع کمیاب، مانند آب) ممکن است رخ دهد.
در کامبوج، نرخ ازدواج کودکان با افزایش دفعات دورههای خشکسالی در حال افزایش است.
تقریباً از هر پنج دختر در کامبوج یک نفر ازدواج میکند. در بسیاری از موارد، خانوادهها دختران خود را بهعنوان مکانیزمی برای مقابله با فقر میدانند. به این ترتیب، این نرخها در فقیرترین خانوارها بسیار بالاتر است و بهنظر میرسد خشکسالی این وضعیت را تشدید میکند. نرخ ازدواج کودکان در دورههای خشکسالی بیشتر اتفاق میافتد. بهدنیاآمدن در خانوادههای ثروتمندتر، دختران را تا حدی از ازدواج کودکان محافظت میکند، اما حتی آنهایی که در خانوادههای ثروتمندتر هستند، در شرایطی که خشکسالیهای مکرر بیشتر باشد، ازدواجِ کودکان را بیشتر تجربه میکنند. اگر خشکسالیها ادامه یابد، دخترانی که در خانوادههای فقیر متولد میشوند، از عواقب ازدواج کودکان مانند بارداری نوجوانان، افزایش قرارگرفتن در معرض خشونت، ازدستدادن فرصتهای آموزشی و توسعۀ حرفهای رنج خواهند برد.
در تونگا – مجموعهای از ۱۷۰ جزیره در شرق استرالیا در اقیانوس آرام- جستجوهای اینترنتی مربوط به خشونت علیه زنان بین دسامبر ۲۰۲۰ تا ژوئیه ۲۰۲۱ افزایش یافته است. در این مدت، تونگا چندین بحران مانند توفان، بارندگی شدید و لانینا را تجربه کرده است. در دسامبر ۲۰۲۱، ژانویه و فوریه ۲۰۲۲، کاهش استفاده از اینترنت بهدلیل قطع برق و قطع اتصال به اینترنت بهدلیل قطعیهای ناشی از همین رویدادهای محیطی رخ داده و پس از برقراری ارتباط اینترنتی، افزایش جستجوهای مربوط به خشونت علیه زنان در کشور مشاهده شده است.
درنهایت باید گفت که تغییر اقلیم تأثیرات عمیق و نابرابر بر زنان و دختران، بهویژه آنها که آسیبپذیر هستند و به منابع طبیعی وابستهاند، میگذارد. با بررسی شواهد، میتوانیم به درک بهتری از رابطۀ پیچیده بین تغییر اقلیم و جنسیت دست یابیم. داشتن این شواهد اولین قدم است برای اینکه راهحلهایی مبتنی بر واقعیتها و متناسب با نیازهای خاص کسانی که بیشتر تحتتأثیر قرار میگیرند، انتخاب کنیم یا نه./پیام ما